Wat is hooggevoeligheid nou eigenlijk?
Kenmerken, signalen en het verschil met hoogsensitiviteit
Hooggevoeligheid is een term die je gelukkig steeds vaker hoort. Maar wat betekent het precies? En hoe weet je of jij of je kind hooggevoelig is? In deze blog leg ik je graag uit wat hooggevoeligheid is, hoe je het herkent, wat de kenmerken zijn en of er een verschil is met hoogsensitiviteit.
Wat is hooggevoeligheid?
Hooggevoeligheid, vaak aangeduid als hoogsensitiviteit, is een aangeboren eigenschap waarbij je zenuwstelsel gevoeliger is voor prikkels van buitenaf. Dit betekent dat geluiden, geuren, emoties en indrukken veel intenser binnenkomen. De theorie rond hooggevoeligheid is ontwikkeld door psychologe Elaine Aron, die uitgebreid onderzoek naar deze eigenschap heeft gedaan en verschillende boeken heeft gepubliceerd.
Als je hooggevoelig bent, verwerk je informatie dieper en intenser dan gemiddeld. Dit heeft zowel voordelen als nadelen: je bent vaak empathisch, creatief en opmerkzaam, maar je kunt ook sneller overprikkeld raken. Persoonlijk merk ik bijvoorbeeld dat te veel geluid me snel irriteert en ervoor zorgt dat mijn prikkelmeter, en hoofd, al snel op tilt slaat. Inmiddels heb ik geleerd om bij drukke activiteiten extra tijd voor mezelf in te plannen om op te laden, en ook om na zulke momenten niet te veel op mijn agenda te zetten.
Hoe merk je hooggevoeligheid op?
Hooggevoeligheid kan zich op verschillende manieren manifesteren. Vaak merk je het pas op wanneer je regelmatig overprikkeld raakt of je anders voelt dan om je heen. De volgende signalen kunnen wijzen op hooggevoeligheid:
- Je raakt snel vermoeid in drukke omgevingen, zoals feestjes of supermarkten.
- Je voelt stemmingen van anderen feilloos aan.
- Je hebt meer tijd nodig om indrukken te verwerken.
- Je schrikt snel van harde geluiden of plotselinge veranderingen.
- Je hebt een sterke behoefte aan rust of een korte terugtrekking.
Bij kinderen kun je hooggevoeligheid herkennen aan signalen zoals sneller huilen of meehuilen met anderen, moeite hebben met onverwachte veranderingen, of intens reageren op kritiek of spanning.
Wat zijn de kenmerken van hooggevoeligheid?
Er zijn vier belangrijke kenmerken van hooggevoeligheid die vaak voorkomen bij hoogsensitieve personen. Elaine Aron heeft deze kenmerken samengevat onder de noemer DOES:
1. Diepgaande verwerking: Hooggevoelige mensen denken veel na en bekijken situaties vanuit verschillende invalshoeken. Onderzoek heeft aangetoond dat prikkels door meerdere gebieden van de hersenen worden verwerkt, wat kan leiden tot een vol hoofd.
2. Overprikkeling: Door de hoeveelheid prikkels die je opneemt, raak je sneller vermoeid of gespannen. Je filter werkt anders, waardoor je meer opmerkt dan anderen.
3. Emotionele intensiteit: Je ervaart emoties sterker, zowel positieve als negatieve. Wanneer je verdrietig bent, voel je dat intens; maar gelukkig zijn doet je ook heel blij voelen.
4. Sensorische gevoeligheid: Je hebt een scherp oog voor detail en merkt snel veranderingen in je omgeving op, zoals als iemand naar de kapper is geweest. Deze opmerkzaamheid is typisch voor een hooggevoelig persoon.
Door deze signalen en kenmerken te herkennen, kun je beter omgaan met hooggevoeligheid en de uitdagingen die ermee gepaard gaan.
Niet iedereen ervaart alle kenmerken even sterk, maar meestal zijn ze wel in meer of mindere mate aanwezig.
Is er een verschil tussen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit?
De termen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit worden vaak door elkaar gebruikt, maar betekenen in de praktijk hetzelfde. Hoogsensitiviteit is een wat wetenschappelijkere term en wordt vooral gebruikt in onderzoek en professionele context. Hooggevoeligheid klinkt wat toegankelijker en daarom geef ik hier ook vaak de voorkeur aan.
Tot slot
Hooggevoeligheid is geen stoornis, maar een karaktereigenschap. Als je leert omgaan met je gevoeligheid en je grenzen goed bewaakt, kan het juist een kracht zijn. Herken jij jezelf of je kind in de kenmerken van hooggevoeligheid? Dan is het waardevol om hier meer over te lezen of in gesprek te gaan om samen te onderzoeken hoe jouw gebruiksaanwijzing werkt.
Wil je meer weten over hooggevoeligheid en hoe je ermee om kunt gaan? Neem dan gerust contact op voor een vrijblijvende kennismaking!
